زمین خوردن در سالمندان
بیش از یک سوم سالمندان بالای ۶۵ سال دچار زمین خوردن می شوند که بیشتر آنها در بیمارستان بستری میشوند. در خانه های سالمندان این آمار بالاتر است. یک مورد از ده بار زمین خوردن باعث آسیب جدی شده که مشکلات جسمی، روانی، اجتماعی و صرف هزینه های زیادی را به همراه دارد.
آسیبهای جدی متعاقب زمین خوردن شامل جراحات بافت نرم، شکستگی گردن استخوان ران، اندامها، مهره ها و هماتوم ساب دورال گشته که نیازمند اقدامات پزشکی بوده و حتی باعث مرگ میشود. سالمندانی که سابقه زمین خوردن دارند اعتماد بنفس خود را از دست داده و ترس از زمین خوردن و عوارض جسمانی ناشی از زمین خوردن باعث میشود فعالیت های روزانه را کاهش دهند که در نتیجه دچار ناتوانی میشوند.
در ایران آمار دقیقی از هزینه درمان متعاقب زمین خوردن وجود ندارد اما هزینه متوسط بستری و درمان در بیمارستان بعد از زمین خوردن در سالمندان در ایرلند برای هر نفر ۶ هزار دلار و در آمریکا ۱۷ هزار دلار گزارش شده است. پیش بینی می شود در سال ۲۰۴۰ هزینه درمان سالیانه زمین خوردن در سالمندان به ۲۴۰ میلیارد دلار برسد که رقم بالایی است.
بنابراین پیشگیری از زمین خوردن و حفظ تعادل سالمندان و کاهش آسیبهای جدی آن از موضوعات مهم اکثر کشورها محسوب میشود.
عوامل خطر آفرین زمین خوردن به دو گروه داخلی و خارجی تقسیم میشود.گروه داخلی شامل بالا رفتن سن، سابقه زمین خوردن، اختلال تعادل، اختلال شناختی، کاهش قدرت عضلات، کندی حرکت، مصرف بعضی داروها و بیماریها بوده در حالی که گروه خارجی شامل لیز خوردن روی سطح لغزنده یا فرش، مناسب نبودن نور محیط و اثر محیط روی سالمند را شامل می‌‌گردد.
اگر چه مطالعات زیادی روند سالمندی را بررسی کرده اند ولی اتفاق نظر در مورد علل و چگونگی پدیده سالمندی وجود نداشته وتاکنون دو نظریه ارائه شده است در نظریه اول تمرکز روی عوامل داخلی است که باعث سالمندی میشوند. بر طبق این نظریه تمام سیستم های بدن در حالت تعادل قرار داشته و با گذشت زمان تعداد سلولهای بدن کاهش یافته تا اینکه تعادل سیستمهای بدن به هم خورده و باعث ناتوانی و مرگ میشود. اما نظریه دوم بیان می‌کند که روند سالمندی به علت عوامل خارجی و محیط رخ می دهد. یعنی در اثر اشعه، آلودگی هوا، باکتری ها و ویروس ها، غذا و سمها باعث آسیب به سیستم های بدن و ناتوانی و مرگ میشوند.
هر کدام از دو نظریه طرفداران خود را دارد و بهتر است ترکیبی از دو نظریه را مطرح کرد متعاقب سالمندی تغییرات فیزیولوژیکی زیادی رخ می دهد که شامل کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن، سیستم عصبی عضلانی، سیستم عضلانی اسکلتی، سیستم قلبی عروقی و ریوی و کاهش فعالیت کلیه ها و کبد می باشد. به طور مثال در اثر کاهش سلولهای بدن قدرت انقباضی عضلات کم می شودکه یک نقص بوده و این کاهش قدرت عضلات باعث کم شدن فعالیت سالمند در کارهای روزانه می شود که در نتیجه ناتوانی سالمند را به همراه دارد.
کنترل پاسچرال عبارت است از کنترل وضعیت بدن در فضا با هدف حفظ تعادل و جهت گیری. منظور از جهت گیری پاسچر توانایی حفظ ارتباط مناسب بین سگمان های بدن با هم و یا بین بدن و محیط است. و منظور از کنترل ثبات پاسچر، توانایی حفظ بدن در تعادل است. زمانی بدن در حالت تعادل است که تمامی نیروهای وارده بر بدن با یکدیگر در تعادل باشند به نحوی که بدن در وضعیت مطلوب باقی بماند ( تعادل ایستا ) و یا حرکت مطلوب را بدون از دست دادن تعادل انجام دهد. (تعادل پویا)
حفظ تعادل یک نیاز اساسی برای حرکت و زندگی روزانه بوده به طوریکه فرد نیاز به گرفتن اطلاعات حسی از مجراهای وستیبولار، بینائی و حسی-پیکری و منظم کردن و تبدیل آن به دستورات حرکتی به عضلات برای حفظ و اصلاح راستای بدن داشته و متعاقب سالمندی این حسها کاهش می یابد. تحقیقات نشان می دهد که عملکرد سیستم حسی-پیکری از تمام حس ها برای حفظ تعادل مهم تر است بنابراین با کاهش آن متعاقب پیری تعادل کم میشود.
اجزاء عصبی ضروری برای کنترل پاسچرال عبارتند از : ۱) فرایندهای حرکتی از جمله سینرژی های عصبی عضلانی ۲) فرایندهای حسی شامل سیستمهای بینایی، دهلیزی، و حسی پیکری ۳) فرایندهای عصبی سطوح بالاتر یا تاثیرات روند های شناختی.
تعادل
شرایطی که در آن تمام نیروها که بر بدن اعمال میشوند در تعادل هستند بنابراین مرکز ثقل بدن در داخل سطح اتکا قرار دارد به نحوی که بدن در وضعیت مطلوب باقی بماند ( تعادل ایستا ) و یا حرکت مطلوب را بدون از دست دادن تعادل انجام دهد. (تعادل پویا)
محققین در دو زمینه برای جلوگیری از زمین خوردن در سالمندان فعالیت بیشتری دارند یکی یافتن راههایی که سالمندان پر خطر شناسایی شوند و از آسیب جلوگیری شود و دیگری انجام تمرینات تعادلی مختلف برای سالمندان تا احتمال زمین خوردن کاهش یابد.
